BÖBREKLERİNİZ SAĞLIKLI MI?
Böbrek yetmezliği
Böbreğin tüm işlevlerinin ani veya yavaş bir şekilde
kaybedilmesidir. Akut ve kronik (süreğen) olmak
üzere iki tip böbrek yetmezliği vardır.
Akut Böbrek Yetmezliği
Böbrek işlevlerinin birkaç saat veya hafta gibi kısa
bir sürede aniden bozulmasıdır. Böbreğin özellikle
zararlı yıkım ürünlerini atma ve sıvı-tuz dengesini
düzenleme işlevleri bozulur. Böbrek işlevi, nedene
bağlı olarak birkaç hafta veya ay süreyle bozuk
devam edebilir ve bu sürede bazen geçici bir diyaliz
uygulanması gerekebilir.
Akut böbrek yetmezliği böbrek öncesi, böbreğin
kendisine veya idrar yollarına ait sebeplerden
kaynaklanabilir. En sık görülen neden kan kaybı,
şiddetli kusma, ishal, yanık gibi böbreğe gelen kan
akımının azalmasına yol açan sıvı kaybı
durumlarıdır. Ayrıca çeşitli ilaçlara, zehirlere ve
nefritlere bağlı olarak böbrek dokusunun zedelenmesi
ve taş, erkeklerde prostat büyümesi gibi nedenlerle
idrar yollarında tıkanıklık gelişmesi de akut böbrek
yetmezliğine yol açabilir.
Tedavisi yol açan nedene göre değişiklik gösterir.
Çoğunlukla geri dönüşlü bir durumdur, ancak bazı
hastalarda kalıcı böbrek işlev bozukluğu
gelişebilir.
Kronik Böbrek Yetmezliği
Böbreğin tüm işlevlerinin kalıcı ve ilerleyici bir
şekilde bozulmasıdır. Geri dönüşlü bir durum
değildir. Ancak, hipertansiyonun etkin bir şekilde
kontrolü, diyet uygulanması, yeterli sıvı alınması,
bazı ilaçların kullanımından kaçınılması ve düzenli
kontrol gibi önlemlerle böbrek işlev bozukluğunun
ilerlemesini önemli ölçüde yavaşlatmak olasıdır.
Ülkemizde ve birçok ülkede kronik böbrek
yetmezliğinin en sık görülen iki nedeni şeker
hastalığı ve hipertansiyondur. Bu hastalıklarda tuz
kısıtlanması, düzenli egzersiz yapılması ve kilo
verilmesi gibi yaşam tarzı değişikliklerinin
uygulanması, kan şekerinin ve kan basıncının etkin
bir şekilde kontrol edilmesi ve düzenli izlem gibi
önlemlerle böbrek yetmezliği gelişimini önlemek
mümkündür. Ayrıca çeşitli nefritler, taş hastalığı,
idrar yollarındaki yapısal bozukluklar,
infeksiyonlar, özellikle polikistik hastalık olmak
üzere böbreğin kalıtımsal hastalıkları da kronik
böbrek yetmezliğine yol açabilir.
Böbrek yetersizliği gelişip ilerledikçe, böbreğin
işlevlerinin bozulması sonucu birçok sorun ortaya
çıkar:
Vücuda zararlı olan üre ve kreatinin gibi maddeler
birikir.
Su ve sodyum vücutta birikir. Bunun sonucunda kan
basıncı yükselir ve vücutta şişlikler ortaya
çıkabilir.
Kansızlık gelişir.
Kemik gelişimi bozulur.
Kanda potasyum düzeyi yükselir ve buna bağlı olarak
kalp ritminde bozukluklar ortaya çıkabilir.
Kalp ve damar hastalıkları gelişebilir.
Halsizlik, iştahsızlık, bulantı, kusma, kaşıntı,
ağızda kötü koku, bacaklarda his bozukluğu ve
huzursuzluk, nefes darlığı, ruhsal bozukluklar ve
şuur bulanıklığı gibi yakınmalar ortaya çıkabilir.
Böbrek işlevinin ileri derecede bozulduğu son
aşamada (süzme işlevinin % 90’dan fazlasının
yitirilmesi) yaşamın devam edebilmesi için diyaliz
veya böbrek nakli tedavilerinin uygulanması gerekir.
Doktorunuzun önerdiği sıklıkta kontrole gidin